جهانِ در حال تغییر به نوعی جدید از رهبری نیازمند است

در سال‌های اخیر رشد فزاینده فناوری‌های نوآورانه و تخریب خلاق در فضای کسب‌و‌کارها، نه تنها به محصولات جدید پیچیده، بلکه به محیط پیش‌بینی‌ناپذیر در اواخر قرن بیستم منجر شد. فناوری اطلاعات و ارتباطات، با پروژه‌هایی با ماهیت متفاوت، نوآورانه و تکاملی فراگیر شدند. در نتیجه، بسیاری از مشخصات محصولاتِ نهایی مانند نرم‌افزارها برای متقاضیان آنها نیز مبهم و ناشناخته بود و به دنبال آن برنامه‌ریزیِ کامل پروژه پیش از اجرا میسر نبود. از این‌رو دست اندرکاران چنین پروژه‌هایی به ناچار  به رویکردی متفاوت برای انجام پروژه‌هایشان روی آوردند که به رویکرد چابک شناخته می‌شود. بر خلاف پروژه‌های معمول، ‌در این گونه پروژه‌ها محدوده و مشخصات محصول نهایی بتدریج تعریف و در طول پروژه تکامل می‌یابد. با چنین تحولی نظام مدیریت پروژه از یک نظم خطی پیش‌بینی‌پذیر در محیطی با ثبات، به نظم پیچیده تکاملی در محیطی پویا بسط یافت.

تحولات و تغییرات جهان امروز سرعتی بسیار یافته است و نیاز به نسل جدیدی از رهبران به شدت احساس می‌شود. رهبرانی که بتوانند به نوآوری‌های فن‌آورانه، روابط اجتماعی در حال تحول، تقسیم کار جدید و شیوه‌های متنوع انجام کارها واکنش نشان داده و همسو شوند. چالش‌هایی که با آن‌ها مواجهیم بسیار پیچیده‌تر از تجربه‌های پیشین ماست و بسیاری از نمونه‌های موفق دیگر چندان به کار نمی‌آیند. و بهتر است در بسیاری مواقع برنامه‌هایی انعطاف پذیر داشته باشیم. زمانی که بر مواردی که برای مشتری ارزشمند است تمرکز می‌کنیم، روش‌های مناسب‌تری خواهیم یافت.

حرکت به سمت چابکی

تقریبا همه سازمان‌ها به نوعی در اندیشه حرکت به سمت چابکی‌اند یا روند گذار خود را مدت‌هاست که آغاز کرده‌اند. بسیاری از سازمان‌ها دریافته‌اند که به تلاشی فراتر از برگزاری دوره‌های آموزشی نیازمندند، آن‌ها به دنبال افرادی هستند که این فرایند یادگیری مشترک را رهبری کرده، کارکنان را به سوی پذیرش مدل ذهنی چابک هدایت و تشویق کنند.

نیاز به رهبران چابک

بدین ترتیب نیاز به رهبران چابک حیاتی است. اما نه تحت عناوین رسمی مانند استاد اسکرام، مربی چابک یا مالک محصول، بلکه در نقشی غیر رسمی به دنبال آنهاییم. رهبر چابک واقعی باید بتواند الهام بخش دیگران باشد و مدل ذهنی چابک را به روشی عملی تبدیل کند. لذا در اینجا با طیفی از شایستگی‌ مواجه خواهیم شد.

رهبران چابک راستین بین آرزو و واقعیت پل می‌زنند. رهبر چابک بیشتر پدیده است تا یک نقش. حال به عنوان تصمیم گیرنده، با دو پرسش مواجه می‌شوید:

1. چگونه متوجه می‌شوید که با رهبر چابکی لایق کار می‌کنید؟
2. افراد چگونه می توانند قابلیت رهبریِ خوب خویش را نشان دهند؟

 

گواهینامه رهبر چابک در انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه

انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه با گواهینامه رهبر چابک (IPMA Agile Leader) به دنبال پاسخ به دو پرسش پیشین است. انجمن از تجربه چندین دهه خود در ارزیابی شایستگی‌هایی که پیشتر اثبات شده‌اند، برای رفع این نیاز بهره برده است.

رهبری چابک فراتر از یک گواهینامه است، بلکه نمایش دهنده‌ای موثق از تجربه و شایستگی است. گواهینامه رهبر چابک مستقل از چهارچوب‌هاست و همین امر وجه تمایز این گواهینامه در برابر سایر مدارک چابکی است، زیرا نگاه و تمایل اصلی انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه، تربیتِ حرفه‌ای رهبرانی است که تغییراتی پایدار آغاز و اجرا کنند.

گواهینامه رهبر چابک به دنبال ارائه دلایلی مشخص و قابل مشاهده است تا نشان دهد که یک رهبر چابک می‌تواند از هر محیطی سربلند بیرون آید.

این گواهینامه نیز در نهایت چهار سطح خواهد داشت که به ترتیب از بالا به پایین عبارتند از:

 

در حال حاضر فقط گواهینامه رهبر چابک صادر می‌شود و سطوح دیگر به زودی ارائه خواهند شد.

 

فرایند صدور گواهینامه در IPMA

این فرایند از چند مرحله مشخص تشکیل شده است و داوطلب در هر مرحله شواهدی از شایستگی خود را ارائه می‌کند.

 

 

گواهینامه رهبر چابک در انجمن مدیریت پروژه ایران

 

انجمن مدیریت پروژه ایران نیز برای همسویی با جریان تحولات ملی و بین‌المللی در شیوه مدیریت پروژه‌ها، اقدام به تأسیس کمیته راه‌اندازی گواهینامه مدیریت پروژه چابک کرده است. تا به عنوان یکی از اعضای فعال انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه بتواند پاسخگوی نیاز روزافزون سازمان‌ها به رهبران چابک باشد. در این مسیر از تجربه انجمن‌های سایر کشورها استفاده کرده، قصد داریم از همراهی مدیران، مدرسان، فعالان عرصه مدیریت چابک در کشور بهره برده و پشتوانه علمی و عملی چندین ساله انجمن مدیریت پروژه ایران به زودی ارزیابی و صدور گواهینامه رهبر چابک را آغاز کنیم.

کمیته راه‌اندازی گواهینامه مدیریت پروژه چابک درحال برگزاری جلسات منظم برای تدوین چشم‌انداز، اهداف، ارکان و شیوه ارزیابی و صدور گواهینامه رهبر چابک است. روند کاری کمیته به تدریج از طریق سایت انجمن مدیریت پروژه ایران اطلاع رسانی می‌شود و از پیشنهادات و راهنمایی‌های همه علاقمندان برای رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب‌تر استقبال می‌کنیم تا بتوانیم به بهترین شکل و در کمترین زمان، معیار و شاخصی برای سنجش رهبران چابک کشور به سازمان‌ها و ارگان‌ها معررفی کنیم.

فرایند صدور گواهینامه در ایران در حال برنامه ریزی است. کلیات برنامه مطابق جدول زیر در حال انجام است.

برنامه کلی کمیته راه اندازی گواهینامه مدیریت پروژه چابک در ایران